Αγιολογικά

Γεννήθηκε το 329 στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού και την αγία Νόννα. Στη Ναζιανζό λαμβάνει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται με το συμμαθητή του και μετέπειτα στενό φίλο και συναγωνιστή Μέγα Βασίλειο. Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και τέλος στην Αθήνα. Μετά την Αθήνα ο άγιος επιστρέφει στη πατρίδα του και παρ΄όλο του πρόσφεραν έδρα καθηγητή, ο πατέρας του τον χειροτονεί πρεσβύτερο. Ωστόσο ο άγιος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου της οικογένειας του Μεγάλου Βασιλείου στον Πόντο για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή. Μετά όμως από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. Στα 43 του χρόνια γίνεται επίσκοπος στην περιοχή των Σασίμων, την οποία ποτέ δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της. Μετά τον θάνατο της οικογένειάς του, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη το 378, όπου υπερασπίζεται την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη. Όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήταν στα χέρια των αιρετικών, όμως ο άγιος δεν απελπίστηκε. Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ναό και τον ονομάζει συμβολικά Αγία Αναστασία, δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης. Οι αιρετικοί, ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των γειτονικών σπιτιών, του πετούν πέτρες και άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ. Στο ναό της Αγίας Αναστασίας εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους που του έδωσαν δίκαια τον τίτλο του Θεολόγου. Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως το 381 και στη Β’ Οικουμενική Σύνοδο είναι ο προεδρεύων. Μια μερίδα επισκόπων όμως τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο και τότε ο άγιος απηυδησμένος δηλώνει την παραίτησή του και αναχωρεί για τη γενέτειρά του Αριανζό όπου τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, το 390. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων. Είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης.