Αποθετήριο

Οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους έχουν στην κατοχή και διαχείρισή τους την πλουσιότερη συλλογή ελληνικών χειρογράφων - κωδίκων στο κόσμο (κατά προσέγγιση 15.000) από τον 4ο έως τον 19ο αιώνα.
 

Στο Άγιον Όρος παρατηρείται η μεγαλύτερη συγκέντρωση φορητών εικόνων (υπολογίζονται σε περισσότερες από 15.000 εικόνες) και η μεγαλύτερη πυκνότητα τοιχογραφημένων συνόλων στον κόσμο (υπολογίζονται σε 100.000 τ.μ.)

 

Στους ναούς και τα σκευοφυλάκια των αγιορείτικων μονών φυλάσσεται ένας μεγάλος αριθμός έργων μικροτεχνίας των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων, φιλοτεχνημένων με υλικά άλλοτε πολυτελή (χρυσό, ασήμι, ελεφαντοστό, στεατίτη κ.ά.) και άλλοτε πιο οικονομικά (οστό, ξύλο κ.ά.) και με ποικίλες τεχνικές διακόσμου.

Τα υφασμάτινα και κεντητά έργα τέχνης αποτελούν ένα σημαντικό αριθμό τεκμηρίων και καλύπτουν εξίσου μεγάλο χρονικό διάστημα με αφετηρία την υστεροβυζαντινή εποχή (14^ος αι.) και εκτείνεται ως τη σύγχρονη εκκλησιαστική και κοσμική παραγωγή.

Τα αρχεία όλων των μονών και της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους διακρίνονται σε ελληνικά και ξενόγλωσσα και αποτελούνται από λυτά έγγραφα και αρχειακούς κώδικες.
 

Όλες οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους διαθέτουν ειδικό αρχείο αποτυπώσεων και άλλων στοιχείων τεκμηρίωσης των μνημειακών κτηριακών συγκροτημάτων που δημιουργήθηκε κατόπιν ερευνών και μελετών αναστηλώσεως που λαμβάνουν χώρα όχι μόνο τα τελευταία χρόνια αλλά και κατά το παρελθόν.

Αξιόλογο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι συλλογές αρχετύπων και παλαιτύπων δηλαδή, βιβλία που εκδόθηκαν με την έναρξη της τυπογραφίας και μετέπειτα μέχρι τον 19ο αιώνα (κατάλογος Θ. Παπαδόπουλου, 2000, ετών 1561 -1863).

Η μαρμαρογλυπτική και η ξυλογλυπτική στο Άγιον Όρος έχουν να επιδείξουν έναν ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό έργων που χρονολογούνται στους βυζαντινούς και μετά την Άλωση χρόνους.

Τα νομίσματα που περιλαμβάνονται στις καταγραφές της Αθωνικής Ψηφιακής Κιβωτού συνιστούν ένα σημαντικό σώμα τεκμηρίων που καλύπτει σχεδόν όλες τις περιόδους μετά την ελληνιστική εποχή και εκτείνεται ως τη σύγχρονη νομισματική παραγωγή.

Η Αθωνική Ψηφιακή Κιβωτός φιλοξενεί έναν μικρό αριθμό από ενδιαφέροντα κεραμικά αγγεία και πορσελάνες  που χρονολογούνται από τον 15ο αιώνα έως και τις αρχές του 20ου αιώνα.

Η ανάδειξη των κειμηλιακών θησαυρών και των παλαιών αντικειμένων καθημερινής χρήσης των Ι. Μονών παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον, καθώς το Άγιον Όρος λειτουργεί ως εργαστήρι παραγωγής και διαφύλαξης όλων των εκφάνσεων του καθημερινού τρόπου ζωής από την βυζαντινή μέχρι και την νεώτερη εποχή.

Στο Άγιο Όρος φυλάσσεται μια από τις μεγαλύτερες συλλογές παλαιών φωτογραφιών, φωτογραφικών πλακών, αρνητικών και slides στην Ελλάδα. Υπάρχουν χιλιάδες φωτογραφίες προσώπων, κτισμάτων, ακόμη και εγγράφων και κειμηλίων, τα οποία σήμερα έχουν χαθεί.