Αγιολογικά

Ο άγιος Ραφαήλ καταγόταν από τους Μύλους της Ιθάκης και γεννήθηκε το 1410. Το κοσμικό του όνομα ήταν Γεώργιος Λάσκαρης. Πριν γίνει κληρικός είχε σταδιοδρομήσει στο βυζαντινό στρατό φτάνοντας σε υψηλό βαθμό. Σε ηλικία τριάντα πέντε ετών γνώρισε ένα ασκητικό και σεβάσμιο γέροντα, τον Ιωάννη, ο οποίος τον προσείλκυσε στην εν Χριστώ ζωή. Μετά την κουρά του σε μοναχό, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος αλλά τιμήθηκε και με το οφίκιο του αρχιμανδρίτη και του πρωτοσύγκελου. Λίγα χρόνια πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, περί το 1450, ο Άγιος βρέθηκε στην Μακεδονία, όπου μόναζε. Κοντά του ήταν ο άγιος Νικόλαος, ως υποτακτικός. Ο Νικόλαος εκάρη μοναχός και στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος. Μόλις έπεσε η Κωνσταντινούπολη, οι Τούρκοι εισέβαλαν ορμητικά στη Θράκη, γενικεύοντας το φόβο για γενικούς διωγμούς κατά των Χριστιανών. Τούτο υπήρξε η αφορμή να καταφύγει ο άγιος Ραφαήλ με την συνοδεία του στη Μυτιλήνη. Εκεί εγκαταστάθηκε μαζί με άλλους μοναχούς στην παλαιά μονή του Γενεσίου της Θεοτόκου, η οποία στο παρελθόν ήταν γυναικεία και ήταν χτισμένη στο λόφο Καρυές, κοντά στο χωριό Θέρμη. Ηγούμενός της εξελέγη ο άγιος Ραφαήλ. Το 1463 όμως η Λέσβος πέφτει στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι σε μια επιδρομή τους στο μοναστήρι συλλαμβάνουν τους αγίους. Ακολουθούν σκληρά βασανιστήρια και ο άγιος Ραφαήλ μαρτύρησε δια σφαγής με πολύ σκληρό τρόπο. Ο άγιος Νικόλαος πέθανε μετά από βασανισμούς, από ανακοπή καρδιάς, δεμένος σε ένα δένδρο. Μαζί με τους αγίους συνάθλησε και η μόλις δώδεκα ετών Ειρήνη, θυγατέρα του προεστού της Θέρμης.